ΥΠΟΣΥΝΕΙΔΗΤΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΚΟΥΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ
ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΉ
Τί ονομάζεται υποσυνείδητη πληροφορία ή υποσυνείδητο ερέθισμα;
Κάθε πληροφορία που φτάνει στο αισθητήριο της όρασης ή της ακοής 1 αλλά δεν γίνεται αντιληπτή από τον άνθρωπο-δεκτή της πληροφορίας αυτής, παρά την υπαρξή της, αποτελεί υποσυνείδητο ερέθισμα 2.
Αβίαστα προκύπτει το ερώτημα: μπορεί μια υποσυνείδητη πληροφορία να επηρεάσει τον δέκτη της παρά τη μη αντίληψη της;
Το ερώτημα αυτό αποτελεί ένα από τα πλέον αντιφατικά καί ενδιαφέροντα ζητήματα στη σχετική επιστημονική κοινότητα.
Ο Ν. Dixon στο βιβλίο του Preconscious Processing (Wiley 1981), ισχυρίζεται ότι το νόημα ενός υποσυνείδητου ερεθίσματος επεξεργάζεται από τον άνθρωπο-δέκτη. Ακόμα κι όταν το ερέθισμα δεν οδηγεί σε συνειδητή εμπειρία, τα αποτελέσματα αυτής της επεξεργασίας μπορούν να επηρεάσουν ενσυνείδητες αντιληπτικές ή μνημονικές διαδικασίες 3.
Παρά τίς αντικρουόμενες απόψεις στο θέμα της επίδρασης ή μη των υποσυνείδητων μηνυμάτων, ή τεχνική αυτή έχει εφαρμοστεί ευρέως σε πολλούς κλάδους όπως στη διαφήμιση, στην πολιτική προπαγάνδα, στην καθοδηγούμενη συμπεριφορά σε χώρους μαζικής συνάθροισης (super-markets κ.ά.).
Ειδικότερα δε για την υποσυνείδητη διαφήμιση, επικρατεί η άποψη ότι οι διαφημιστές χρησιμοποιούν την τεχνική των υποσυνείδητων μηνυμάτων για να προωθήσουν τα διαφημιζόμενα προϊόντα καί τελικώς να αυξήσουν τίς πωλήσεις αυτών.
1. ΟΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟΙ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΣΤΗΡΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η ιδιωτική τηλεόραση στηρίζεται οικονομικά (σχεδόν αποκλειστικά) στα έσοδα της από την προβολή των διαφημίσεων. Στήν Πράσινη Βίβλο για την Τηλεόραση Χωρίς Σύνορα της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων δηλώνεται ότι «η διαφήμιση ήδη συνεισφέρει στη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων των περισσοτέρων ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών της Κοινότητας» καί ότι «στο μέλλον θα συνεχίσει να είναι ή βασική πηγή χρηματοδότησης για την τηλεόραση» 4.
1 καί σε ορισμένες περιπτώσεις στο δέρμα.
2 Τimothy Ε. Μoore, Τμήμα Ψυχολογίας, Glendon College, York University, Toronto, Skeptical Inquirer, Vol. 16 (Spring 1992), 273-281
3 Νorman Dixon, Υφηγητής Ψυχολογίας, University College, London.
4 Bir Ter Kuile European Reputation of Advertising? Handle with care! Rotterdam 1991.
(περισσότερα…)