Στις 25 Μαρτίου 1957, 6 χώρες (Γερμανία, Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Κάτω χώρες) υπέγραψαν στη Ρώμη τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας («συνθήκη ΕΟΚ»). Η συνθήκη αυτή συμπληρώθηκε αργότερα από διάφορες άλλες ευρωπαϊκές συνθήκες (συνθήκη του Μάαστριχτ, συνθήκη του ‘Aμστερνταμ κ.λ.π.).
Το 2001, στο Λάακεν, στο Βέλγιο, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (15 την εποχή εκείνη) αποφάσισαν τη σύγκληση μιας «Ευρωπαϊκής Συνέλευσης», στην οποία ανατέθηκε η προετοιμασία ενός κειμένου για την τροποποίηση των υφιστάμενων ευρωπαϊκών συνθηκών. Ύστερα από 16 μήνες εντατικών εργασιών, η Ευρωπαϊκή Συνέλευση ενέκρινε, κατόπιν συναίνεσης τον Ιούνιο-Ιούλιο 2003, ένα σχέδιο συνθήκης για τη θέσπιση Συντάγματος της Ευρώπης. Το σχέδιο αυτό υποβλήθηκε στη συνέχεια σε Διακυβερνητική Διάσκεψη, στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι των κυβερνήσεων των κρατών μελών. Οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων κατέληξαν σε συμφωνία στις 18 Ιουνίου 2004.
Ύστερα από τα αρνητικά αποτελέσματα των δημοψηφισμάτων στη Γαλλία και στις Κάτω Χώρες, η διαδικασία κύρωσης του Συντάγματος της Ευρώπης διακόπηκε, και το σχέδιο αυτό, στη συγκεκριμένη μορφή του, εγκαταλείφθηκε.
Στη συνέχεια, ξεκίνησε μια νέα διαδικασία για την εκπόνηση μεταρρυθμιστικής συνθήκης (των θεσμικών οργάνων). Στις 13 Δεκεμβρίου 2007, οι ηγέτες της ΕΕ υπέγραψαν τη Συνθήκη της Λισαβόνας, τερματίζοντας με τον τρόπο αυτό τις πολυετείς διαπραγματεύσεις σχετικά με θεσμικά ζητήματα. Την 1η Δεκεμβρίου 2009 τέθηκε σε ισχύ η Συνθήκη της Λισαβόνας. Η Συνθήκη της Λισαβόνας τροποποιεί τις συνθήκες ΕΕ και ΕΚ, δηλαδή τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Συνθήκη για την Ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, χωρίς όμως να τις υποκαθιστά.
εφόσον συγκεντρωθούν τουλάχιστον ένα εκατομμύριο υπήκοοι σημαντικού αριθμού κρατών µελών, μπορούν να λάβουν την πρωτοβουλία να καλέσουν την Επιτροπή να υποβάλει νέες προτάσεις πολιτικής.
Αποχώρηση από την Ένωση: η Συνθήκη της Λισαβόνας αναγνωρίζει ρητά για πρώτη φορά τη δυνατότητα ενός κράτους μέλους να αποχωρήσει από την Ένωση.
Συνθήκες
Η σύσταση της πρώτης «Κοινότητας», της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), σηματοδότησε την εκκίνηση μιας πορείας μακρύτερης των πενήντα ετών για την κατάρτιση των ευρωπαϊκών συνθηκών. Από το 1951 (συνθήκη ΕΚΑΧ) έως το 2001 (συνθήκη της Νίκαιας) υπογράφηκαν όχι λιγότερες από δεκαέξι συνθήκες. Οι συντάκτες των διαδοχικών αυτών συνθηκών δεν αρκέστηκαν στην τροποποίηση του αρχικού κειμένου αλλά συνέταξαν άλλα κείμενα που ήρθαν να τις συμπληρώσουν.
Ακολουθεί πίνακας των κυριότερων συνθηκών:
- Η συνθήκη ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), που υπογράφηκε στο Παρίσι, το 1951. Η συνθήκη αυτή έληξε στις 23 Ιουλίου 2002.
- Η συνθήκη ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ), που υπογράφηκε στη Ρώμη, το 1957.
- Η συνθήκη ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας (Ευρατόμ), που υπογράφηκε στη Ρώμη, το 1957.
- Η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη (ΕΕΠ), που υπογράφηκε στο Λουξεμβούργο το 1986.
- Η συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΕΕ), που υπογράφηκε στο Μάαστριχτ το 1992.
- Η συνθήκη του Aμστερνταμ, που υπογράφηκε στις 2 Οκτωβρίου 1997.
- Η συνθήκη της Νίκαιας, που υπογράφηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2001.
Όλες αυτές οι συνθήκες έχουν τροποποιηθεί επανειλημμένα, ιδίως κατά την προσχώρηση των νέων κρατών μελών, το 1973 (Δανία, Ιρλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο), το 1981 (Ελλάδα), το 1986 (Ισπανία και Πορτογαλία), το 1995 (Αυστρία, Φινλανδία και Σουηδία) και το 2004 (Τσεχική Δημοκρατία, Κύπρος, Εσθονία, Ουγγαρία, Λεττονία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβακία και Σλοβενία) και το 2007 (Βουλγαρία και Ρουμανία).
Ένα σχέδιο της συνταγματικής συνθήκης της Ευρώπης υπογράφηκε τον Οκτώβριο του 2004. Με στόχο την κατάργηση και αντικατάσταση όλων των ισχυουσών συνθηκών από ένα ενιαίο κείμενο, με εξαίρεση τη συνθήκη Ευρατόμ, το κείμενο αυτό ενοποίησε πενήντα έτη ευρωπαϊκών συνθηκών. Για να τεθεί σε ισχύ, η συνθήκη για τη θέσπιση του Συντάγματος έπρεπε να επικυρωθεί από όλα τα κράτη μέλη, σύμφωνα με τους αντίστοιχους συνταγματικούς κανόνες, είτε με κοινοβουλευτική διαδικασία επικύρωσης είτε με δημοψήφισμα. Λόγω των δυσχερειών που αντιμετωπίστηκαν στη διαδικασία επικύρωσης σε ορισμένα κράτη μέλη, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων αποφάσισαν, στη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 16 και 17 Ιουνίου 2005, την έναρξη μιας «περιόδου προβληματισμού» σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης.
Στη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 21 και 22 Ιουνίου 2007, οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατέληξαν σε συμβιβασμό. Συμφωνήθηκε η εντολή για τη σύγκληση μιας Διακυβερνητικής Διάσκεψης με στόχο την τελειοποίηση και την έγκριση όχι πλέον ενός Συντάγματος αλλά μιας «μεταρρυθμιστικής συνθήκης» για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εάν επικυρωθεί, η συνθήκη αυτή θα τεθεί σε ισχύ τον Ιούνιο του 2009, πριν από τις επόμενες εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Πηγή : http://ec.europa.eu/ http://europa.eu/
(συνεχίζεται)