Αντώνιος Αλεβιζόπουλος. Ο Προσηλιτισμός.
.(Ἀπό τό βιβλίο του: «Ἀντιμετώπιση τῶν αἱρέσεων. Προβληματική καί στρατηγική». Ἔκδοσις Π. Ε. Γ.)
(A΄ μέρος)
Γιά νά κατανοήσουμε τήν ὀρθή προβληματική τοῦ ὅλου χώρου τῶν αἱρέσεων καί τῆς παραθρησκείας καί προκειμένου νά καθορίσουμε τήν ὀρθή ποιμαντική στρατηγική μας, εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίσουμε τήν ὅλη διαδικασία προσηλυτισμοῦ. Μόνο ἔτσι μποροῦμε νά προσδιορίσουμε τό μυητικό στάδιο στό ὁποῖο βρίσκεται ἕνα θῦμα τῶν ὁμάδων αὐτῶν καί νά ἐξατομικεύσουμε τήν βοήθεια πού χρειάζεται. Μόνο τότε θά εἶναι ἡ παρέμβασή μας δραστική.
Ἡ πρώτη ἐπαφή
Ἡ πρώτη ἐπαφή μέ ὑποψήφια θύματα γίνεται μέ ποικίλους τρόπους. Ἀναφέρουμε μερικά παραδείγματα: Στήν ὁδό Πατησίων ἤ κάπου ἀλλοῦ, ἕνας ἄνδρας δίνει σέ νεαρή γυναίκα ἕνα ἔντυπο μέ 200 ἐρωτήσεις καί τήν καλεῖ νά ἀπαντήσει σ’ αὐτές τίς ἐρωτήσεις, γιά ἕνα «δωρεάν τέστ προσωπικότητος». Ἡ νεαρή γυναίκα πληροφορεῖται ἀπό τό «Κέντρο Ἐφηρμοσμένης Φιλοσοφίας Ἑλλάδος» (ΚΕΦΕ) ὅτι ἔχει ἐνδιαφέρουσα προσωπικότητα, πού ὅμως πρέπει ὁπωσδήποτε νά βελτιωθεῖ. Τήν παραπέμπουν στό ἁρμόδιο πρόσωπο, ὅπου τῆς προσφέρεται ἕνα σεμινάριο ἐπικοινωνίας σέ «τιμή εὐκαιρίας». Ἀκολουθοῦν ἄλλα, ὅλο καί ἀκριβότερα σεμινάρια, τῆς προσφέρονται βιβλία, πού πρέπει νά ἀγοράσει καί νά ἐπεξεργαστεῖ. Ἄν ἡ νεαρή γυναίκα ὑπογράψει ἕνα συμβόλαιο, γίνεται μέλος τοῦ ΚΕΦΕ, δηλαδή τῆς Mission Ἑλλάδος, πού ὑπάγεται στήν «Ἐκκλησία τῆς Σαηεντόλοτζυ».
Μπορεῖ ἀκόμη νά προσφερθεῖ τό ἀκόλουθο ἑλκυστικό φέϋ-βολάν: «Θέλεις ἀπασχόληση; Τό Κέντρο Ἐφηρμοσμένης Φιλοσοφίας δέχεται αἰτήσεις ἀπό ἄτομα πού ἔχουν γνώσεις ἤ πού θέλουν ν’ ἀποκτήσουν γνώσεις σέ: — Ἐπικοινωνίες... — Μάρκετινγκ — Ἀρχεῖα — Βιβλιοπωλεῖο — Διάδοση — Ταμεῖο...
Τό ἀποτέλεσμα εἶναι τό ἴδιο: ὁδηγεῖται στήν Σαηεντόλοτζυ. Μετά ἀπό τήν «ἐκπαίδευση» στή Mission Ἑλλάδας, μπορεῖ νά τοῦ προταθοῦν «ἀνώτερες σπουδές» στή Δανία, στό Εὐρωπαϊκό κέντρο τῆς ὀργάνωσης καί ἀργότερα στήν Ἀμερική, γιά νά καταλήξει τελικά στή λεγόμενη «Θαλάσσια Ὀργάνωση». Ἕνα «ταξίδι» πού ἴσως δέν ἔχει ἐπιστροφή.
Ἕνας νέος ἄνδρας 30 χρονῶν διαβάζει σέ ἐφημερίδα γιά ἕνα κέντρο πού προσφέρει ἐκπαίδευση γιά συμβούλους. Ἐκεῖ δημοσιεύεται καί ὁ ἀριθμός τηλεφώνου. Ὁ ἀναγνώστης, πού τήν στιγμή ἐκείνη εἶναι ἄεργος, ἐνδιαφέρεται. Πηγαίνει στό Κέντρο καί τοῦ προσφέρεται ἕνα Σεμινάριο Ἐπικοινωνίας. Καί αὐτός καταλήγει στήν Σαηεντόλοτζυ.
Στό περιοδικό Prosperity [Prosperity 1992, σελ. 6], πού ἐκδίδει ἡ WISE International, μία ὀργάνωση τῆς Σαηεντόλοτζυ, ὁ Patrick Valdin, Executive Director τῆς U-MAN International δήλωσε: «Στό τελευταῖο γεγονός τοῦ IAS ἡ Ἐκκλησία τῆς Σαηεντολογίας Ἀθηνῶν χαρακτηρίσθηκε σάν ἡ ταχύτερα ἐξαπλωνόμενη ἱεραποστολή στόν πλανήτη. Ὁ παράγων ὁ ὁποῖος συμβάλλει κυρίως σ’ αὐτό τό γεγονός, εἶναι ἡ U-MAN Ἑλλάς, ἡ ὁποία εἰσάγει 15-30 ἄτομα ἑβδομαδιαίως στίς γραμμές τῆς ἱεραποστολῆς (mission), μέσῳ εἰσαγωγικῶν σεμιναρίων στό OCA (Oxford Capacity Analysis).
Prosperity: Σέ τί ἀποδίδετε τήν ἐπιτυχία τῆς U-Man;
Patrick: Ἡ αἰτία αὐτῆς τῆς συντριπτικῆς ἐπιτυχίας ὀφείλεται στό ὅτι οἱ πελάτες τῆς U-MAN ἐντυπωσιάζονται πάρα πολύ μέ τήν τεχνολογία τοῦ OCA. Αὐτοί πού τυγχάνει νά χρησιμοποιοῦν τίς ὑπηρεσίες τῆς U-MAN γιά κάποιο χρονικό διάστημα ἔχουν ἀντιληφθεῖ ὅτι ὑπάρχει καλύτερη ἀτμόσφαιρα μέσα στήν ἑταιρεία, ὑψηλότερη παραγωγικότητα καί ἔμπιστο προσωπικό, λιγώτερη ἀντικοινωνική συμπεριφορά. Μιά ἄλλη αἰτία εἶναι ὅτι οἱ πελάτες μας ἀντιλαμβάνονται ὅτι οἱ ὑπηρεσίες πού προσφέρουμε εἶναι μοναδικές καί ἀποτελεσματικές. Γιά παράδειγμα, καθημερινῶς ἡ U-MAN ἀντιμετωπίζει τίς συνέπειες τῆς ψυχιατρικῆς ἐπιδράσεως στόν κόσμο τῶν ἐπιχειρήσεων. Πάνω ἀπό 10.000 ἀπό τούς πελάτες μας ἔχουν ἐπιβεβαιώσει ὅτι ὑπάρχει ἄμεση σχέσις μεταξύ τοῦ ἀνεπιθύμητου ἐπιπέδου παραγωγῆς πού ἀνεκαλύφθη σέ μεγάλες ἑταιρεῖες καί στήν παρουσία ψυχωτικῶν ἀτόμων στίς γραμμές τους. Ὑπάρχουν πολλά παραδείγματα ἑταιρειῶν οἱ ὁποῖες ἀφοῦ ἀναγνώρισαν ὅτι τό OCA εἶναι πιό ἀποτελεσματικό ἐργαλεῖο ἀξιολόγησης, ἀπέλυσαν αὐτούς πού ἀντιμετώπιζαν ψυχολογικά προβλήματα ἀπό τό προσωπικό τους».
Καί ὅμως ἡ U-Man Hellas ἀρνεῖται ὅτι ἔχει ἀκόμα καί τήν ἐλάχιστη σχέση μέ τήν Σαηεντόλοτζυ!
Σέ ἑστιατόρια ὑγιεινῆς διατροφῆς ἀσκοῦν προσηλυτισμό ἰνδουϊστικές καί βουδιστικές ὁμάδες διαλογισμοῦ, πού ὑπόσχονται τήν ἀνακάλυψη τοῦ ἀληθινοῦ ἑαυτοῦ. Διάφορες προσφορές γιόγκα μποροῦν νά ἀνοίξουν τό δρόμο γιά ἰνδουϊστικές ἀντιλήψεις. Ἐσωτεριστικές καί ἀποκρυφιστικές ἰδέες διαδίδονται μέ εἰκονογραφημένα περιοδικά καί μέ τόν φθηνό Τύπο. Οἱ δυνατότητες νά ἔλθει κανείς σέ ἐπαφή μέ τό θρησκευτικό – κοσμοθεωριακό σκηνικό εἶναι πολλές, ὅπως καί οἱ ἴδιες οἱ προσφορές, οἱ ὁποῖες ὑπάρχουν σήμερα σ’ αὐτή τήν «ἀγορά».
Κατά τήν πρώτη ἐπαφή, συνήθως, δέν ἀποκαλύπτεται ἡ ἀληθινή ταυτότητα τῆς κάθε ὁμάδας. Τό ὑποψήφιο θῦμα προσκαλεῖται γιά μικρή παραμονή στήν ὁμάδα χωρίς νά γνωρίζει ἀπολύτως τίποτα γιά τούς ἀληθινούς σκοπούς της. Οἱ ὀπαδοί τοῦ Κορεάτη ψευδομεσσία Σάν Μυούνγκ Μούν, λόγου χάρη, λέγουν: «Εἴμαστε μία χριστιανική συντροφιά» ἤ κάτι παρόμοιο. Πολλές ὁμάδες, ὅπως ἡ «Ἁρμονική Ζωή», ἡ Σαηεντόλοτζυ, ἡ Νέα Ἀκρόπολη, ἡ Brahma Kumaris καί πολλές ἄλλες ὑποστηρίζουν ὅτι τά μέλη τους εἶναι Ὀρθόδοξοι χριστιανοί ἤ ἔγιναν καλύτεροι Ὀρθόδοξοι μέ τίς τεχνικές τῶν ὁμάδων!
Αὐτό φυσικά δέν θά τούς ἐμποδίσει αὔριο, ἄν κρίνουν ὅτι ἐξυπηρετεῖ καλύτερα τό σκοπό, νά ἀλλάξουν τό καταστατικό τους καί νά δηλώσουν μέ θράσος ὅτι εἶναι Ἐκκλησία καί συνεπῶς προστατεύονται ἀπό τίς διεθνεῖς συμβάσεις καί ἀπό τό Ἑλληνικό Σύνταγμα!
Ἡ διαδικασία
1. Στά πλαίσια τῆς πρώτης ἐπαφῆς, ὕστερα ἀπό τήν ἐπίσκεψη τοῦ ὑποψηφίου θύματος στό κοινόβιο ἤ σέ ἄλλο χῶρο, δημιουργεῖται κάποια ψυχολογική ἐξάρτηση καί βαθμιαῖα ἀσκεῖται πίεση γιά ἀπομάκρυνση ἀπό τό περιβάλλον, δηλαδή τήν οἰκογένεια, τούς φίλους, τίς σπουδές, τό ἐπάγγελμα, μετακίνηση στό ἐσωτερικό ἤ σέ ἄλλη χώρα. Ἡ πίεση αὐτή, σέ μερικές ὁμάδες, ἀκολουθεῖ σέ μετέπειτα στάδιο, ἀφοῦ ἡ ψυχολογική ἐξάρτηση μεγαλώσει καί δημιουργηθεῖ ἡ κατάλληλη «ὑποδομή» γιά ἄσκηση πνευματικῆς τρομοκρατίας.
2. Ἀκολουθεῖ ὁ «ἐνδογματισμός» ἤ ἡ «κατήχηση». Οἱ ὁλοκληρωτικές αἱρέσεις καί παραθρησκευτικές ὁμάδες ἔχουν τελειοποιήσει τό σύστημά τους, μέ σκοπό τόν πλήρη ἔλεγχο τῆς σκέψης: Συνεχῆ μαθήματα ἀναφορικά μέ τό «δόγμα», περιορισμός τήν ἡμέρα καί τήν νύχτα, ὥστε νά μήν ἔχει κανείς τή δυνατότητα νά σκεφθεῖ μόνος, βίαιη γλῶσσα, πού στηρίζεται στόν ἐκβιασμό καί στό φόβο, ἔλλειψη ὕπνου, ἐλάττωση τῆς τροφῆς, μονόπλευρη ἐκπαίδευση καί ταυτόχρονη μονοπώληση τῆς πληροφόρησης ἀπό τό «μεσσία» τῆς ὀργάνωσης. Στίς διάφορες ὁμάδες ὑπάρχουν φυσικά ποικίλες παραλλαγές.
Ἡ Wendy Ford, πού παγιδεύτηκε σέ μία ὁμάδα ἐπί 7 χρόνια, στό βιβλίο της «Μερικές σκέψεις περί ἀποκαταστάσεως» [Some Thoughts on Recovery, Maynard MA 1990], ἀναφέρει πώς τό κλειδί στόν ἔλεγχο τοῦ ἀτόμου πού βρίσκεται μέσα στήν ὁμάδα εἶναι ὁ ἔλεγχος τῆς πληροφόρησης. «Ὅσον ἀφορᾶ ἐμένα δέν μοῦ ἐπιτρέπονταν νά κάνω “κοσμικές” διακοπές, ν’ ἀκούω “κοσμική” μουσική, νά διαβάζω βιβλία, ἐφημερίδες, νά βλέπω τηλεόραση, φίλους, συγγενεῖς, συναδέλφους καί ἄλλα πολλά».
Σέ ἄλλο σημεῖο ἡ W. Ford ἀναφέρει: «Ὅταν ζεῖς σέ μιά λατρεία, ἡ ταυτότητά σου ἤ ἡ προσωπικότητά σου ἀλλάζουν, γιατί σοῦ ἐπιβάλλουν μία ἄλλη προσωπικότητα. Ἡ ὁμάδα ἰσχυροποιεῖ καί δυναμώνει αὐτή τήν κατάσταση μέσῳ τοῦ διαλογισμοῦ καί τῆς ψαλμωδίας, μέσῳ περιορισμοῦ τῆς γλώσσας καί τῆς πληροφόρησης καί ἀπό τίς ἐξωτερικές πηγές καί ἐσωτερικά, μέ τό νά ἀπομονώσει τό θῦμα ἀπό ὁρισμένες διανοητικές λειτουργίες, ὅπως ἡ λογική καί ἡ σκέψη. Ὁ παλιός σου ἑαυτός εἶναι θαμμένος καί περιμένει νά ἐλευθερωθεῖ ὅπως ἕνα πουλί μέσα στό κλουβί».
3. Ἀπασχόληση στό «ἔργο», ἰδιαίτερα σέ συσχετισμό μέ τήν συλλογή χρημάτων. Πολλές ὁμάδες ὑποχρεώνουν τούς ὀπαδούς νά συλλέγουν χρήματα στούς δρόμους, νά πουλοῦν μικροαντικείμενα ἤ νά ἐργάζονται στίς ἐπιχειρήσεις τους μέ μισθούς πείνας. Πιστεύουν ὅτι κατ’ αὐτόν τόν τρόπο συμβάλλουν στήν προώθηση τοῦ ἔργου τῆς ὁμάδας, δηλαδή στή «σωτηρία τῆς ἀνθρωπότητας». Αὐτό γίνεται ἔμμονη ἰδέα καί οἱ ὀπαδοί συμμετέχουν σέ ἀνταγωνισμούς γιά νά φθάσουν τά καθορισμένα ὅρια «ἀπόδοσης» πού θέτει ἡ ὁμάδα. Αὐτά τά χρήματα χρησιμοποιοῦνται γιά νά πλουτίζουν οἱ «ἀρχηγοί» καί γιά τήν ἐξάπλωση τῆς ὁμάδας. Ὅμως ἄν κάποιος δέν ἀνταποκριθεῖ στά «κατώτερα ὅρια» καί δέν συλλέξει ἕνα ὁρισμένο ποσόν, διακατέχεται ἀπό ἐνοχές καί ἀπό συναίσθημα κατωτερότητας.
4. Ἀκολουθεῖ ἡ ἐσωτερική πειθαρχία. Οἱ ὁμάδες αὐτές διαθέτουν ὁλοκληρωτικές μεθόδους γιά νά ἐξασφαλίσουν τόν ἔλεγχο καί τήν συνεχῆ κινητοποίηση τῶν ὀπαδῶν. Ὅσο πιό πολύ κριτικάρονται ἀπό τήν κοινωνία, τόσο πιό πολύ συσφίγγουν τίς τάξεις τους καί ἐφαρμόζουν στό ἐσωτερικό ἕνα στρατιωτικό κανόνα. Οἱ ἀξιωματοῦχοι ἔχουν τήν εὐθύνη νά ἐντοπίζουν τίς ἐντάσεις, τίς πιθανές ἐπαναστάσεις, ὁποιονδήποτε «ἐσωτερικό ἐχθρό», ταυτισμένο μέ τό «Σατανᾶ». Μιά τέτοια πειθαρχία, πού περιλαμβάνει ὁλοκληρωτική ὑπακοή στόν ἀρχηγό, φυσικές στερήσεις, ἱεραρχικό κώδικα, τιμωρίες, ἐπιτρέπει στούς ὑπευθύνους νά ὑπολογίζουν σέ ἄκρα ὑποταγή, πού μπορεῖ νά ὁδηγήσει καί μέχρι στήν αὐτοκτονία, ὅπως ἀπέδειξε ἡ ὁμαδική αὐτοκτονία 923 ἀνθρώπων στήν Γουϊάνα τό 1978 [σημ. μας: Ο Τζιμ Τζόουνς ήταν ο ιδρυτής και ηγέτης της σέκτας Ναός του Λαού], ἤ καί ο θάνατος 86 ὀπαδῶν τῆς αἵρεσης «Παρακλάδι τοῦ Δαβίδ» [σημ. μας: παρακλάδι των Αντβεντιστών της Έβδομης Ημέρας] τόν Ἀπρίλιο τοῦ 1993 στό Τέξας, μέ ἐντολή τοῦ ψευδομεσσία Ντέιβιντ Κορές ἤ καί ἡ περίπτωση τοῦ Luck Juret στήν Ἐλβετία καί στόν Καναδά. [Βλέπε: π. Ἀντωνίου Ἀλεβιζοπούλου, «Νεοφανείς αἱρέσεις – Καταστροφικές Λατρεῖες στό φως τῆς Ὀρθοδοξίας», σ. 40-43. Ἔκδοση Π. Ε. Γ.]
Ἡ W. Ford προσθέτει πώς σέ μερικές ὁμάδες οὐσιαστικό στοιχεῖο εἶναι καί τό σέξ. Γράφει: «Τό θέμα αὐτό εἶναι πολύ πιό φορτισμένο σέ ὁρισμένες λατρεῖες γιατί τό χρησιμοποιοῦν γιά προσηλυτισμό ἤ ἀκόμη καί γιά νά διατηρήσουν στήν ὁμάδα τά μέλη τους. Πολλοί ἀρχηγοί αὐτῶν τῶν ὁμάδων ἔχουν σεξουαλικές σχέσεις μέ ἄτομα τοῦ ἴδιου φύλου ἤ τοῦ ἀντίθετου, ἄν καί ἔχουν διακηρύξει στούς ὀπαδούς τους τήν ἀποχή!Πολλοί πρώην ὀπαδοί δέν εἶχαν σεξουαλικές σχέσεις κατά τή διάρκεια πού ἦταν λάτρεις, ἐνῶ ἄλλοι ἐξαναγκάστηκαν στό νά ἔχουν σχέση μέ κάποιον ὀπαδό, μέ ὁμάδα ὀπαδῶν καί μέ τόν ἀρχηγό. Σέ μερικούς πού παντρεύτηκαν ἄτομα τῆς ὁμάδας ἐδόθηκαν ὁρισμένες ἡμερομηνίες καί ὧρες πού ἐπιτρεπόταν νά συνευρεθοῦν» [W. Ford, σ. 47]
Κύπριος ὀπαδός τοῦ Ντέιβιντ Κορές δήλωσε στούς δημοσιογράφους στίς 22.4.1993 πώς ὁ ψευδομεσσίας «παρέσυρε σέ σέξ στά ἰδιωτικά του διαμερίσματα ἀνήλικες κοπέλες. Τό συμπεραίνω αὐτό καί ἀπό τό γεγονός ὅτι τά περισσότερα ἀπό τά παιδιά μέσα στό καταυλισμό ἦταν δικά του».
Ὁ F. W. Haack, στό βιβλίο του «Οἱ Νέες Θρησκεῖες τῆς Νεότητας» συνοψίζει ὡς ἑξῆς τή διαδικασία προσηλυτισμοῦ νεαρῶν κυρίως ἀτόμων:
1. Ὁ νέος δέν αἰσθάνεται πώς πᾶνε νά τόν προσηλυτίσουν, ἀλλά πώς τόν «ἀγγίξανε».
2. Τά ἐρωτήματα πού τοῦ ἔθεσαν ἦσαν βασικά καί τόν ἀπασχολοῦσαν ἐπί πολύ χρόνο χωρίς νά λάβει ἀπαντήσεις ἤ δέν τόλμησε νά τά θέσει.
3. Τό περιβάλλον στό ὁποῖο ζοῦσε τοῦ φέρθηκε σχετικά καλά καί τόν φρόντισε, ἀλλά τόν ἄφησε ἐσωτερικά ἀνικανοποίητο. Θά μποροῦσε νά εἶναι καί μέλος μιᾶς χριστιανικῆς φοιτητικῆς κοινότητας, ἀλλά καί αὐτές οἱ κινήσεις δέν ὁπλίζουν πάντοτε τά μέλη τους μέ θρησκευτικές ἀπαντήσεις.
4. Αὐτοί πού τόν πλησιάζουν εἶναι τῆς ἴδιας ἡλικίας· νέοι. Στήν ἐποχή τοῦ τεχνικοῦ πολιτισμοῦ θά μποροῦσε νά περιμένει νά δημιουργηθεῖ κάτι νέο πού θά εἶναι καλύτερο ἀπό τό παλαιό.
5. Ὁ ἄλλος, ὁ ἱεραπόστολος, προσφέρεται ὡς ἀπόδειξη γιά τήν νέα καλή κατάσταση. Κάτι τέτοιο βρίσκει κανείς καί στίς διαφημίσεις. Καί πράγματι, πολλά ἀπό ἐκεῖνα πού γιά πρώτη φορά βλέπουμε στίς διαφημίσεις, τά διατηροῦμε ἀργότερα, ἐπειδή ἡ διαφήμιση δέν ταυτίζεται μέ τό ψέμα. Γι’ αὐτό καί μᾶς ἀρέσει.
6. Ἔχει ἕνα νέο «ἀπέναντι», πού δέν χρειάζεται νά ἐμφανιστεῖ ὡς ἀνταγωνιστής, ὅπως σέ ὅλα τά «κατεστημένα» γύρω του, στά πλαίσια τῆς προσπάθειας γιά αὐτογνωσία.
7. Ὁ δρόμος πρός τήν ὁμάδα, δηλαδή τό ὅτι ἀκολουθεῖ τόν ἱεραπόστολο, τό ἐκλαμβάνει ὡς «δικό του θέλημα», ὡς προσωπική ἀπόφαση. Καί ἄν οἱ γονεῖς στό σπίτι θυμώσουν, τότε θά ὑπερασπισθεῖ αὐτή τήν «προσωπική ἀπόφαση».
8. Ἀκολουθεῖ ἡ φάση ταύτισης. Αὐτό πού ἔλαβα μέ τή δική μου ἀπόφαση, θά τό ὑπερασπισθῶ. Γίνεται μέρος δικό μου. Πολλές συζητήσεις ἐνισχύουν τό νέο νά ταυτισθεῖ μέ τήν ὁμάδα, γιατί ὑπερασπίζοντας τήν ὁμάδα ὑπερασπίζει τόν ἑαυτό του.
9. Ἡ ὁμάδα ἐκλαμβάνεται ὡς «πράγματι λειτουργοῦν νέο σύστημα», ὡς «πραγματική ἐναλλακτική λύση σέ μία κοινωνία πού βαδίζει στό χάος». Συμβαίνει κάτι σάν «βλέμμα τῆς ἀγάπης». Τό θετικό βλέπεται πιό πρόθυμα καί κοιτάζεται ἐπακριβῶς, παρά τά μικρά λάθη πού εἶναι κατανοητά σέ μιά κοινωνία τῶν ἐχθρῶν καί τῶν ἀρνητικῶν.
Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ συζυγικά ζευγάρια μετά πολύχρονη καλή συμβίωση. Ἔρχεται ἕνας νέος «σύντροφος» πού τόν βλέπει κανείς στή λάμπουσα ὡραιότητα τῆς νέας κατάστασης καί δέν συνδέεται μ’ αὐτόν κανένα γκρινιάρικο βίωμα. Καί ξαφνικά νιώθει κανείς νά τόν τραβάει ὁ νέος, δῆθεν καλύτερος, ἐνῶ κάθε χαρακτηριστικό τοῦ παλαιοῦ, ἀπό καιρό γνωστοῦ, θεωρεῖται ἐγωιστικό καί ἀπορρίπτεται.
10. Ἡ νέα ὁμάδα γίνεται νέα πατρίδα. Θά «προσφέρονται οἱ ἀντιλήψεις γιά τούς σκοπούς καί ἐπειδή τούς παραδέχομαι, παραδέχομαι καί τόν τόπο, τή θέση πού μοῦ δίνει κανείς στήν ὁμάδα. Ἀρχίζω νά κατακτῶ τό νέο δρόμο, ἀρχίζοντας ἐντελῶς ἀπό τά κάτω. Γιά ἕνα πρᾶγμα μέ νόημα ἐπιτρέπω νά ἔχουν ἀπό μένα ἀπαιτήσεις. Ἀφιερώνω σ’ αὐτό ὅλες τίς δυνάμεις μου, τό χρόνο μου, τήν περιουσία μου. Αὐτή ἡ θυσία φαίνεται σάν πρώτη πράξη νοήματος. Γιατί ὁ τεχνικός πολιτισμός εἶναι ἕνας κόσμος χωρίς θυσίες. Αὐτή ἡ ἔνταξη μπορεῖ νά κατοχυρωθεῖ καί μέ τήν ἀλλαγή τοῦ ὀνόματος, ὅπως στούς Κρίσνα καί στά Παιδιά τοῦ Θεοῦ». [F. W. Haack, Die Neuen Jugendreligionen. Teil 2: Dokumente und Erläuterungen, Műnchen 1979 4, σ. 13-15].
(Β΄ μέρος)
Σέ ἄλλο σημεῖο τοῦ ἴδιου βιβλίου [σ. 23] ὁ F. W. Haack κάνει διάκριση ἀνάμεσα στήν πλύση ἐγκεφάλου καί στήν «πλύση τῆς ψυχῆς». Σέ ἀντίθεση, λέγει, μέ τήν πλύση ἐγκεφάλου, πού σπάει τή θέληση, ἡ «πλύση τῆς ψυχῆς» οἰκοδομεῖ στή θέληση τοῦ ἀτόμου πού δέχεται τόν χειρισμό καί ἀνοσοποιεῖται σιγά καί συστηματικά ἐναντίον κάθε ἀντίθετης ἐπιρροῆς (κριτική).
Οί νέοι ἄνθρωποι πού καταλήγουν σέ μία ὁμάδα, ἀπομονώνονται ἀπό κάθε ἀντίθετη πληροφόρηση. Ἡ ἀντίθετη πληροφόρηση διαβολοποιεῖται κατά τρόπο, ὥστε ἐκεῖνος πού βρίσκεται στήν ὁμάδα δέν μπορεῖ νά τήν δεχθεῖ χωρίς νά χαρακτηρισθεῖ ὡς προδότης.
Πρός τοῦτο ἡ ὅλη πίστη καί ἐμπιστοσύνη κατευθύνεται σ’ ἕνα πρόσωπο, τόν Ἅγιο Δάσκαλο καί ἀπορροφᾶται ἀπό αὐτόν.
Οἱ σωματικές δυνάμεις καί ἡ φυσική τάση γιά δράση βρίσκουν διέξοδο μέ διαρκή ἐκγύμναση, συνεχή ἐπίμονο ἐνδογματισμό καί στά ἐνδιάμεσα, ὑπάρχουν, σπόρ, βοηθητικές ὑπηρεσίες, συνεχής ψαλμωδία, λόγου χάρη τοῦ Μάχα Μάντρα, (γιά τούς ὀπαδούς τῆς «Διεθνοῦς Ἑταιρείας γιά τήν Συνείδηση τοῦ Κρίσνα»: «Χάρε Κρίσνα, Χάρε Κρίσνα, Κρίσνά Κρίσνα, Χάρε, χάρε, χάρε Ράμα, χάρε Ράμα, Ράμα, Ράμα, Χάρε, Χάρε»)· συνεχή διαλογισμό μέ σωματικούς ἐξαναγκασμούς ἤ συνεχή ἀποστήθιση κειμένων. Ὑπάρχει λοιπόν ἐλάχιστος ἐλεύθερος χρόνος καί διαρκής ἀπαγόρευση, ὥστε νά μήν μένει κανείς ποτέ μόνος. Ταυτόχρονα κυριαρχοῦν συνθήματα νίκης, πού ἐπαναλαμβάνονται συνεχῶς: Θά τά καταφέρουμε! Θά κάνουμε τόν πλανήτη Clear...
Τά συνθήματα αὐτά διακόπτονται ἀπό τήν ἐνθάρρυνση: Ἄν δέν τό κάνουμε ἐμεῖς αὐτό, μᾶς περιμένει τό χάος! Βοηθῆστε μας, ἀπό σένα ἐξαρτᾶται! Ὅλα αὐτά δημιουργοῦν ἀτμόσφαιρα ἀγῶνος, καί εὔκολα ὁδηγεῖται κανείς σέ μία συγκεκριμένη κατεύθυνση. Αὐτή ἡ ἀτμόσφαιρα ἐνισχύεται καί ἀπό τούς ἰσχυρισμούς γιά τόν ὑπόλοιπο κόσμο, πού βρίσκεται ἔξω ἀπό τήν ὀργάνωση: Θά καταστραφεῖ ἄν δέν μᾶς ἀκολουθήσει· ὅλο καί χειροτερεύει! Τέτοιος πανικός μπορεῖ νά ἀποτελέσει δίχτυ, γιά νά παγιδευτοῦν ἄνθρωποι. Ἄν ὅλα αὐτά χρησιμοποιηθοῦν ταυτόχρονα, ἔχουμε τό τέλειο σύστημα «πλύσης τῆς ψυχῆς».
Εἶναι ἕνα ἀνακάτεμα ἀπό
- κατευθυνόμενη ἐμπιστοσύνη,
- ἀπό φόβο τοῦ περιβάλλοντος καί
- ἀπό τήν τάση γιά καλυτέρευση, ἡ ὁποία λειτουργεῖ μόνο ὅταν ἀκολουθήσει κανείς τή «συνταγή» πού βρίσκεται στά χέρια τοῦ Δασκάλου.
Μέ τήν ἐμπιστοσύνη συνδέεται καί ἡ τάση πού καλλιεργεῖται, γιά καλυτέρευση ὄχι τοῦ καθενός ἀτομικά, ἀλλά τοῦ συνόλου, γιά τή σωτηρία ὅλου τοῦ κόσμου. Ἐδῶ γίνεται μετατόπιση ἀπό τό ἄτομο στό γενικό σύνολο, στήν «ἀνθρωπότητα», στόν «κόσμο». Δέν εἶναι οἱ εἰδικές ἀνάγκες, πού πρέπει νά ἀντιμετωπιστοῦν, ἀλλά ὅλες οἱ ἀνάγκες συνολικά. Ἔτσι καλλιεργεῖται ἡ στάση ἀπέναντι στούς γονεῖς: Εἶστε βέβαια οἱ γονεῖς μου, ἀλλά ἐγώ πρέπει νά ἐργαστῶ γιά ὅλη τήν ἀνθρωπότητα!
Ἡ ψυχιατρική θεώρηση.
Στίς Η.Π.Α. ὑπάρχει ἡ τάση ψυχολογικῆς ἀναλύσεως καί ψυχολογικῆς – ψυχιατρικῆς ἀντιμετωπίσεως τῆς ὅλης καταστάσεως πού δημιουργεῖται στά θύματα τῶν αἱρέσεων καί τῆς παραθρησκείας. Μία τέτοια ἀντιμετώπιση ὅταν ἀπολυτοποιηθεῖ, παρακάμπτει τό πλέον βασικό αἴτιο καταφυγῆς νεαρῶν κυρίως ἀτόμων στό χῶρο τῆς παραθρησκείας.
Σ’ αὐτό τό σημεῖο κρίνουμε ἀπαραίτητο νά παραθέσουμε στή συνέχεια ὅσα σχετικά ἀναφέρουμε στό βιβλίο μας «Ἡ χαμένη ἀθωότητα —περιπλανήσεις σέ δρόμους τοῦ Ἑωσφόρου» (Ἀθήνα 1994, σ. 40-48): Τά αἴτια τῆς ἐξαπλώσεως τῶν παραθρησκευτικῶν καί ἀποκρυφιστικῶν – νεοσατανιστικῶν ὁμάδων δέν βρίσκονται στά κενά τῆς Ἐκκλησίας, ἤ τουλάχιστον δέν ἔχουν κατ’ ἀρχήν σχέση μέ τήν Ἐκκλησία.
Σχετίζονται μέ τήν κρίση τῆς «θρησκείας τῆς ἐκκοσμικεύσεως», μέ τό γκρέμισμα τοῦ νέου εἰδώλου, στό ὁποῖο οἱ λάτρεις του προσέβλεπαν γιά σωτηρία. Ὁ χαρακτηριστικός ἄνθρωπος τῆς «Νέας Ἐποχῆς» ἔχει σάν καταφύγιο τή θεωρητική ψυχολογία, ὄχι τήν Ἐκκλησία. Ζεῖ σέ κατάσταση ἀπογοητεύσεως στήν ὁποία ὁδηγήθηκε ἀπό τήν «θρησκεία» τῆς ἐκκοσμικεύσεως· αὐτό ἦταν τό εἴδωλό του ὄχι ὁ Θεός τόν ὁποῖο κηρύττει ἡ Ἐκκλησία. Ἡ παλαιά ἄποψη πώς ἡ ἐπιστημονική γνώση καί ὁ τεχνικός πολιτισμός θά λύσουν τά προβλήματα ἑνός λαοῦ ἤ καί τῆς ἀνθρωπότητας ὁλόκληρης, εἶναι ὑπεύθυνη γιά τό σημερινό χάος. Ὅσοι τήν ὑποστήριξαν καί ὅποιοι θέλησαν νά τήν ἐπιβάλουν εἶναι ἔνοχοι.
Εἶναι ἀσυγχώρητοι ἐκεῖνοι πού ἐργάζονται γιά τήν ἐπικράτησή της σέ περιοχές σάν τή χώρα μας, ἀκόμη καί σήμερα, ἐνῶ ἔπρεπε νά εἶναι σέ θέση νά γνωρίζουν πλέον ποιά θά εἶναι τά ἀποτελέσματα αὐτῆς τῆς ἐπιβολῆς. Ὅταν τά ἀποτελέσματα αὐτά γίνουν ἀντιληπτά ἀπό ὅλους, δέν ἀποκλείεται τότε οἱ ἴδιοι αὐτοί κύκλοι νά σπεύσουν νά ἐπιρρίψουν τήν εὐθύνη στήν Ἐκκλησία, χαρακτηρίζοντας τό ὅλο πρόβλημα «θρησκευτικό». Ὅμως καί ἡ θρησκεία ἀποτελεῖ παραδεδομένη δύναμη, πού κι αὐτή, τουλάχιστον στή Δύση, συνδέθηκε μέ τόν ὀρθολογισμό, ὁ ὁποῖος βρῆκε εἴσοδο στή θεολογία.
Γι’ αὐτό καί ἐκείνη μέ τούς φορεῖς τῆς ἐκκοσμικευμένης πίστεως ἔχει χάσει ἔδαφος στή συνείδηση τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος ἀναζητᾶ νά συμπληρώσει τό κενό πού τοῦ ἔχει δημιουργηθεῖ. Tέτοιες «λύσεις» προσφέρουν οἱ ποικίλες αἱρέσεις καί οἱ παραθρησκευτικές, ἀποκρυφιστικές – νεοσατανιστικές ὁμάδες.
Ἡ νέα κίνηση εἶναι φυσικό νά βρίσκει ἀπήχηση περισσότερο στούς κύκλους τῶν διανοουμένων, σέ ἐκείνους πού κατέχουν τήν ὁρολογία καί θέτουν ἐρωτήματα μέ περισσότερη ἔμφαση· ἐρωτήματα πού ἀναφέρονται στή νοηματοδότηση τοῦ κόσμου.
Ὁ Ἑλβετός καθηγητής τῆς κοινωνικῆς ψυχολογίας Dr. Gerhard Schmidtchen, στήν ἔρευνα πού ἔκανε μέ χρηματοδότηση τοῦ Γερμανοῦ ὁμοσπονδιακοῦ ύπουργοῦ γιά τήν Νεότητα, τήν Οἰκογένεια, τήν Γυναίκα καί τήν Ὑγεία καί δημοσιεύθηκε τό 1987 μέ τίτλο «Αἱρέσεις καί Ψυχοπολιτισμός. Ἔκταση καί Δραστηριότητα τῶν θρησκειῶν τῆς νεότητας στήν Ὁμοσπονδιακή Δημοκρατία τῆς Γερμανίας», ἀναφέρει: «Ἡ διανοητική πολιτιστική παιδεία δέν προσφέρει βιώματα καί αὐτοπεποίθηση. Ὁρίζοντες διανοίγονται καί μ’ αὐτόν τόν τρόπο ἐξαφανίζονται οἱ δυνατότητες σταθεροῦ συναισθηματικοῦ παράγοντος καί τά νέα πνευματικά οἰκοδομήματα δέν προσφέρονται ὡς ἕνας ὁπωσδήποτε θετικός βιωματικός κόσμος, ὡς πατρίδα. Ἐκεῖ πού τό πνεῦμα ἐμφανίζεται βασικά ὡς ἐξαναγκασμός ἀπόδοσης καί τό πρόσωπο καθίσταται ὄργανο γιά τίς λειτουργίες στίς μοντέρνες ἐπιστημονικές, φορμαρισμένες ὀργανώσεις, ἡ ψυχή θά ἀρχίσει νά ἀναζητᾶ ἄλλες κατοικίες» [G. Schmidtchen, Sekten und Psychokultur. Reichweite und Aktivität von Jugendreligionen in der Bundesrepublik Deutschland, 1987, σ. 67].
Στά ἴδια συμπεράσματα καταλήγει καί ἡ Ἔκθεση τοῦ Ὑπουργείου Νεότητας καί Οἰκογένειας στό Βερολίνο: «Στό μεταξύ ἀποτελεῖ ἕνα γεγονός πού δέν ἀμφισβητεῖται, ὅτι οἱ ἐπιτυχίες τῶν κινήσεων μποροῦν νά κατανοηθοῦν μόνο στό βάθος εὐρέως διαδεδομένων ἀναγκῶν, γιά τίς ὁποῖες οἱ καθιερωμένες μορφές θρησκευτικῶν καί κοινωνικῶν προσφορῶν δέν προσφέρουν ἱκανοποιητικές δυνατότητες. Τό θέμα τῆς ὕπαρξης καί ἡ εὐρεία διάδοση ἀνικανοποίητων καί συγκεχυμένων ἀναγκῶν ἐπισημαίνουν φαινόμενα κοινωνικῶν ἐλλείψεων.
Μία ἔνδειξη ἀποτελεῖ ἡ αἴσθηση μιᾶς καθολικῆς κρίσεως νοήματος. Αὐτή εἶναι μία ἀντίδραση στό ὅτι ἡ πίστη στήν πρόοδο πού ἀναφέρεται στήν τεχνική καί στήν ἔρευνα τῆς φύσεως, πού ἔλαβε τή λειτουργία ἑνός ἐκκοσμικευμένου ὑποκατάστατου θρησκείας, ἀμφισβητήθηκε. Ἐξάλλου ἡ ἰδέα τῆς προόδου τῆς ἀνθρωπότητας, ὅπως διακηρύχθηκε στή διαφώτιση, περιορίστηκε ὅλο καί περισσότερο στήν τεχνική πρόοδο.
Τό ἐρώτημα γιά τό νόημα τῆς ζωῆς, ἡ ἀνάγκη νά δοθεῖ στή ζωή τοῦ ἀνθρώπου ἕνα νόημα πού δέν θεμελιώνεται στόν ἑαυτό του, ἐμφανίζεται ξανά ἐνισχυμένη σέ πρώτη γραμμή. Ἄν αὐτά δέν ἀναγνωριστοῦν καί δέν ἀντιμετωπιστοῦν ἀπό τούς ὑφισταμένους φορεῖς, θά σχηματίσουν ἕνα εὔφορο ἔδαφος γιά μυστικισμό καί πνευματικότητα». [Der Senator fur Jugend und Familie, Informationen uber Neue Religiöse und Weltanschauliche Bewegungen und Sogenannten Psychogruppen, Berlin 1987, σ. 8]
Στίς 10 Ἰανουαρίου 1996 δόθηκε στή δημοσιότητα Εἰδική Ἔκθεση γιά τίς αἱρέσεις, τήν ὁποία συνέταξε τό γαλλικό κοινοβούλιο. Στήν ἐφημερίδα Le Mond (Τό Βῆμα 21.1.1996) ἀναφέρεται σχετικά: «Ἡ κοινοβουλευτική ἐπιτροπή δέν πιστεύει ὅτι ὑπάρχει ἕνα συγκεκριμένο προφίλ γιά τά μέλη τῶν αἱρέσεων. Μπορεῖ ἡ συμμετοχή σέ μία αἵρεση νά ἀποτελεῖ συχνά μία ἀπάντηση σέ κοινωνικές ἤ οἰκογενειακές συγκρούσεις, ἀλλά τό θέμα τῆς «προσωπικῆς τελειοποίησης» ἀποτελεῖ ἕναν ἀπό τούς ἰσχυρότερους παράγοντες πού προσελκύουν ἀνθρώπους πού δέν εἶχαν καμμία σχέση μέ αἱρέσεις: φοιτητές, μέλη τῆς πνευματικῆς ἐλίτ καί κυρίως ἐπιστήμονες. Γιά ποιό λόγο;
Ἡ ἔκθεση τό ἀποδίδει στή δυσκολία πού ἔχουν ὁρισμένοι ἐπιστήμονες νά ἀντέξουν τήν ἰδέα τῆς ἀμφιβολίας, πρᾶγμα πού ἔχει ὡς συνέπεια τήν προσέλκυσή τους ἀπό κινήματα πού προτείνουν συνολικές ἀπαντήσεις στά ἐρωτήματά τους».
Οἱ θέσεις αὐτές, ἐπισημαίνουν τά κενά τῶν Ἐκκλησιῶν τῆς Δύσεως, οἱ ὁποῖες κατά ἕνα τρόπο ὀρθολογικοποίησαν τήν πίστη καί τή θεία λατρεία, ἐπιβεβαιώνουν ἐπίσης τό γεγονός ὅτι ὁ ἄνθρωπος, ὅταν ἀποδημήσει ἀπό τή χάρη τοῦ Θεοῦ καί ἀπολυτοποιήσει τίς κατακτήσεις τῆς διανοίας του, μένει χωρίς πνευματική πατρίδα καί βγαίνει σέ ἀναζήτηση.
Ἡ διαπίστωση αὐτή φέρει βασικό μήνυμα σέ μᾶς τούς σημερινούς Ἕλληνες. Γιατί δίδεται ἡ ἐντύπωση πώς ἡ χώρα μας βαδίζει ἕνα δρόμο περιθωριοποιήσεως τῆς Ἐκκλησίας. Βασικά συμπτώματα ἀποτελοῦν οἱ προσπάθειες θρησκευτικοῦ ἀπο-χρωματισμοῦ τῆς νομοθεσίας καί ὁ παραμερισμός τῆς Ἐκκλησίας ἀπό τήν ἐκπαίδευση καί ἀπό τήν κοινωνική καί ἐθνική ζωή τοῦ τόπου. Ἄν θελήσουμε νά ἐρευνήσουμε συστηματικά τό θέμα αὐτό, θά ἀνακαλύψουμε πώς ἡ συστηματική αὐτή προσπάθεια θρησκευτικοῦ ἀποχρωματισμοῦ τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας σχετίζεται καί μέ τούς στόχους καί τίς μεθοδεύσεις δεκαετιῶν τοῦ παραθρησκευτικοῦ ἀποκρυφιστικοῦ χώρου. Τό πρᾶγμα δέν γίνεται ἐκ πρώτης ὄψεως ἀντιληπτό γιατί πολλές δεκαετίες τώρα οἱ κύκλοι αὐτοί ἐργάστηκαν συστηματικά καί κατάφεραν νά συνδέσουν τίς προσπάθειές τους μέ τά δῆθεν ἀνθρώπινα δικαιώματα καί μέ τήν ἔννοια τοῦ «συγχρόνου προοδευτικοῦ κράτους».
Ἀπό τό ἄλλο μέρος ἡ προπαγάνδα αὐτή ἀποσκοποῦσε στό νά «περάσει» αὐτές τίς «προοδευτικές» ἰδέες στούς «ἐγκεφάλους» τῶν ἀνθρώπων πού, λόγῳ τῆς θέσεώς τους, εἶχαν τή δυνατότητα νά καλλιεργήσουν στό λαό τό ἀνάλογο «φρόνημα» ἤ καί νά πραγματοποιήσουν βαθμιαῖα τά σχέδια αὐτά, χωρίς νά ἀντιλαμβάνονται πώς δέν πρόκειται γιά δικές τους ἰδέες, ἀλλά γιά μεθοδεύσεις τῆς παραθρησκείας πού συμπλέκεται πλέον μέ τήν πολιτική.
Εἶναι βέβαιο πώς δέν ἔχουμε, δυστυχῶς, ἀντιληφθεῖ τήν τραγικότητα, στήν ὁποία ὁδήγησε τήν ἀνθρωπότητα ἡ ἀπολυτο-ποίηση τῆς ἐπιστήμης, τῆς ψυχολογίας, τοῦ τεχνικοῦ πολιτισμοῦ. Ἡ «θρησκεία» τῆς ἐκκοσμικεύσεως δέν ὁδήγησε σέ λύσεις, ἀλλά σέ ἀδιέξοδα. Ἕνας ἀντικειμενικός παρατηρητής θά ἔλεγε πώς βρισκόμαστε σήμερα στήν εὐχάριστη θέση νά μή χρειαζόμαστε πειράματα, τά ὁποῖα ἔκαναν ἄλλοι καί ἀπέτυχαν. Αὐτό ὅμως σημαίνει πώς ἐπιθυμοῦμε καί εἴμαστε σέ θέση νά διδαχθοῦμε ἀπό τίς ἀποτυχίες τῶν ἄλλων. Ἄν τό ἀγνοήσουμε αὐτό, ὡς ἄτομα ἤ καί ὡς ἔθνος, θά εἴμαστε ἀδικαιολόγητοι.
Ἡ περίοδος τῆς νέας «εἰκονομαχίας» εἶναι πλέον ξεπερασμένη. Δέν χρειαζόμαστε τόσο, ὅσο νομίζουμε, μηχανικούς, ἀλλά λειτουργούς στό ἔργο τῆς οἰκοδομῆς τῆς «νέας κτίσεως» καί διακόνους τῶν μυστηρίων τοῦ Κυρίου. Οἱ ὀπαδοί τῆς «θρησκείας» τῆς ἐκκοσμικεύσεως πίστευαν πώς, ἄν γνωρίσουν τούς νόμους τῆς φύσεως καί τούς νόμους τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου, θά μπορέσουν νά δημιουργήσουν ἕνα ἐντελῶς νέο κόσμο. Ὅμως βασίστηκαν σέ λανθασμένη ἀξιολόγηση τοῦ σημερινοῦ κόσμου καί τοῦ σημερινοῦ ἀνθρώπου.
Γιατί ὁ ἄνθρωπος καί ὁ κόσμος βρίσκονται σήμερα στήν κατάσταση τῆς πτώσεως καί τῆς φθορᾶς. Ἄν λοιπόν ἀπολυτοποιήσουμε τόν ἄνθρωπο τῆς πτώσεως, δέν μποροῦμε νά τόν ὁδηγήσουμε στήν «καινή κτίση». Ὅμως οἱ χριστιανοί δέν ἀπολυτοποιοῦν τόν ἄνθρωπο τῆς πτώσεως καί δέν τόν ἐκλαμβάνουν ὡς «μοντέλο». Κηρύττουν τό νέο ἄνθρωπο, πού προέκυψε ἀπό τήν ἕνωση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ μέ τή δική μας ἄρρωστη ἀνθρώπινη φύση, τό Θεάνθρωπο. Ὁ Χριστός ἀνέγειρε τόν πεσμένο ἄνθρωπο καί τόν ὁδήγησε, μέσῳ τοῦ θανάτου, στή νίκη κατά τοῦ θανάτου καί τῆς φθορᾶς καί τοῦ χάρισε τήν ἐλπίδα τῆς ἀφθαρσίας. Μέ τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ ἡ ἀνάσταση θά γίνει δικό μας κτῆμα. Ὁλόκληρη ἡ δημιουργία τοῦ Θεοῦ θά ἐλευθερωθεῖ τότε ἀπό τή δουλεία τῆς φθορᾶς, καί θά εἰσέλθει «εἰς τήν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ» (Ρωμ. η 21).
Δυστυχῶς ἡ εὐθύνη τῆς ἐκκοσμίκευσης καί τῆς ἀπολυτο-ποίησης τῆς ἐπιστήμης δέν ἔχει γίνει ἀντιληπτή ἀπό μερικούς «εἰδικούς» ἀπό τόν χῶρο τῶν ψυχολόγων – ψυχιάτρων ἤ καί τῶν ἐκπαιδευτικῶν, οἱ ὁποῖοι λόγῳ διαφορετικῆς κοσμοθεωριακῆς τοποθετήσεως, ἀντιστρέφουν τά πράγματα καί προβάλλουν τή βασική αἰτία τοῦ κακοῦ ὡς «φάρμακο», καί μάλιστα ἀποτελεσματικό, γιά τήν «πρόληψη».
Ἔτσι, σέ ἐπίσημη σύσκεψη στήν Παλλήνη (14.1.1994), ψυχίατρος ἀναφερόμενος στά αἴτια τῆς ἐξαπλώσεως τοῦ ἀποκρυφισμοῦ – ἑωσφορισμοῦ ἤ νεοσατανισμοῦ, ὑπογράμμισε πώς τά φαινόμενα αὐτά δέν ἔχουν ἀντανάκλαση στήν πραγματικότητα· θεμελιώνονται στή δεισιδαιμονία καί στίς ψευδεῖς δοξασίες περί ὑπάρξεως ὑπερβατικῶν καταστάσεων. Ἔτσι, κατά τήν ἀντίληψη αὐτή, αἰτία τοῦ κακοῦ εἶναι οἱ ἀπόψεις τῆς Ἐκκλησίας περί ὑπάρξεως Σατανᾶ καί ἡ πίστη σέ ὑπερβατικές καταστάσεις. «Ὅσο ἡ ἐπιστημονική γνώση προχωράει, τόσο ἐκμηδενίζεται ἡ δεισιδαιμονία, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ ἐπίθεση ἐναντίον τῆς λογικῆς καθαρότητας καί τῆς διάνοιας, ἡ ὁποία ἀναπαράγει αὐτά τά φαινόμενα».
Δέν ὑπάρχει ἀμφιβολία πώς μία μορφή νεοσατανισμοῦ εἶναι ὁ λεγόμενος ψυχωτικός σατανισμός. Τό νά ἀπολυτο-ποιήσει ὅμως κανείς αὐτή τή μορφή καί νά τή γενικοποιήσει ἀποτελεῖ τρομακτικό σφάλμα μέ ἀρνητικές ἐπιπτώσεις γιά τά θύματα τῶν ἀπολύτων ἐξαρτήσεων, πού εἶναι ἀποτέλεσμα συγχρόνων «ἐπιστημονικῶν» μεθοδεύσεων ἀπό μέρους ποικίλων ὁμάδων. Αὐτές οἱ μεθοδεύσεις ἀποτελοῦν πολλές φορές βίαιη ἐπέμβαση στήν προσωπικότητα τοῦ ἀνθρώπου καί δημιουργοῦν ἀκραῖες καταστάσεις καί ὁριακές ἐμπειρίες μέ ἀνάλογους κινδύνους γιά τήν ψυχική ὑγεία.
Τά ψυχολογικά – ψυχιατρικά ἐγχειρίδια δέν ἀναφέρονται σέ τέτοια προβλήματα, τά ὁποῖα ἐκδηλώθηκαν κυρίως στή δεκαετία τοῦ 1970, μέ τήν ἐμφάνιση καί τή δραστηριότητα τῶν λεγομένων ψυχολατρειῶν καί νεοσατανιστικῶν – ἑωσφορικῶν ὁμάδων πού δημιουργήθηκαν στή δεκαετία τοῦ 1960.
Δέν ὑπάρχει ἀμφιβολία πώς αὐτές οἱ θέσεις, πού προβάλλονται ἀπό μερικούς ψυχιάτρους καί ψυχολόγους ἀναλόγων σχολῶν, ὅπως τίς περιγράψαμε πιό πάνω, ἀποτελοῦν τίς προσωπικές τους θρησκευτικές ἀντιλήψεις ἤ τίς θρησκευτικές δοξασίες τῶν ὁμάδων στίς ὁποῖες ἀνήκουν. Δέν εἶναι θέσεις ἐπιστημονικές ἀλλά «ἀλήθειες» θρησκευτικῆς τάξεως.
Ἐδῶ, δηλαδή, δέν ἔχουμε ἀπό τό ἕνα μέρος τήν «ἐπιστήμη» καί ἀπό τό ἄλλο τήν Ἐκκλησία, ἀλλά τή θρησκεία τῆς ἐκκοσμικεύσεως, πού εἶναι βασική αἰτία δημιουργίας τῶν ὑπαρξιακῶν κενῶν καί ἑπομένως, τῶν ἀναζητήσεων τῶν νέων καί ποικίλων «προσφορῶν» ἀμφιβόλου ποιότητος, καί τίς θέσεις τῆς Χριστιανικῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖες δέν δημιουργοῦν ὑπαρξιακά κενά.
(Γ΄ μέρος)
Πρόκειται λοιπὸν γιὰ κατάλοιπα τῆς «θρησκείας τῆς ἐκκοσμικεύσεως», ποὺ διασώζονται ἀκόμη στὶς δοξασίες μερικῶν ψυχολόγων καὶ ψυχιάτρων, οἱ ὁποῖοι προβάλλουν τὴ βασικὴ αἰτία τοῦ κακοῦ ὡς τὴ «λύση». Λαμβάνουν ὡς «μοντέλο» τὸν πτωτικὸ ἄνθρωπο μὲ ὅλα τὰ ὑπαρξιακὰ του κενά καὶ τὸν ἀπολυτοποιοῦν. Ἔτσι ὁ Σατανᾶς μπορεῖ νὰ μὴν ἔρχεται πρώτος, ἔρχεται ὅμως σίγουρα δεύτερος, καὶ ἐμφανίζεται πάντοτε ὅπου ὑπάρξουν κενὰ καί προπαντός, ἐκεῖ ποὺ ὁ ἄνθρωπος μὲ «νύχια καὶ μὲ δόντια» ὑπερασπίζεται τὴν αὐτονομία του καὶ μὲ δογματικὸ καὶ ἀδιάλλακτο τρόπο χαρακτηρίζει τὴν πίστη τῆς Ἐκκλησίας σὲ κάθε τί ὑπερβατικὸ ὡς μεσαίωνα καὶ δεισιδαιμονία.
Ὅταν μάλιστα ἡ θέση αὐτὴ προβάλλεται ἀπὸ ἀνθρώπους ποὺ δὲν γνωρίζουν τὸ ὅλο σκηνικὸ τῶν ὁλοκληρωτικῶν αἱρέσεων καὶ τοῦ παραθρησκευτικοῦ χώρου, καὶ χαρακτηρίζουν τὰ θύματα τῶν ὁμάδων αὐτῶν ὡς ἀντικοινωνικὲς προσωπικότητες μὲ ἐγκληματικὲς προδιαθέσεις, ποὺ χρησιμοποιοῦν τὶς «δεισιδαιμονίες» ὡς θεωρητικὸ ὑπόβαθρο, τότε ἡ τυχὸν «ἀγωγή» ποὺ θὰ τοὺς συστήσουν θὰ εἶναι καὶ ἀποπροσανατολιστικὴ καὶ ἐπιζήμια γιὰ τὴν ψυχικὴ τους ὑγεία.
Μὲ αὐτὸ δὲν θέλουμε νὰ ἀπορρίψουμε τὴν προσφορὰ τῆς ψυχιατρικῆς, μάλιστα σὲ κλινικὲς περιπτώσεις. Αὐτὸ ποὺ ἀπορρίπτουμε εἶναι ἡ ἀπολυτοποίηση τῆς θρησκευτικῆς δοξασίας αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων, ποὺ διακηρύττεται ὡς δῆθεν «ἐπιστημονική», ἐνῶ ταυτόχρονα χαρακτηρίζουν τὸ χριστιανὸ ποὺ πιστεύει στὴν ὕπαρξη ὑπερβατικῆς πραγματικότητας ὀπαδὸ τοῦ μεσαίωνα καὶ σκοταδιστή.
Οἱ ἄνθρωποι τῆς Ἐκκλησίας πρέπει νὰ ἀναλάβουν τὶς εὐθύνες τους γιὰ τὶς δικὲς τους παραλείψεις καὶ γιὰ τὰ δικὰ τους κενά. Ὅμως καὶ οἱ ἄνθρωποι ποὺ θέλουν νὰ ὑπερασπίζονται τὰ κατάλοιπα τῆς θρησκείας τῆς ἐκκοσμικεύσεως ὀφείλουν νὰ ἀναλάβουν τὶς δικὲς τους τεράστιες εὐθύνες. Μὲ μία τέτοια λαθεμένη «γνωμάτευση» εἶναι φυσικὸ νὰ ὁδηγηθεῖ κανείς σὲ λαθεμένη ἀντιμετώπιση.
Ἔτσι στὴν Παλλήνη προτάθηκαν διάφορα πράγματα, ὅπως ἡ δημιουργία πολιτιστικῆς κοινότητας νέων, ἀθλητικοί, ποδοσφαιρικοί, σκακιστικοὶ ἀγῶνες, νεανικὸ θέατρο, δημοτικὸς κινηματογράφος καὶ πολλὰ ἀλλὰ ποὺ θὰ «γεμίσουν» τὸν ἐλεύθερο χρόνο τῶν νέων. Ὅμως χωρὶς νὰ ὑποτιμοῦμε ὅλα αὐτὰ τὰ σπουδαῖα πράγματα, πρέπει νὰ παρατηρήσουμε πὼς δὲν λύνουν τὰ ὑπαρξιακὰ προβλήματα τῶν νέων, τὰ ὁποῖα εἶναι ἡ αἰτία τῆς ἀναζητήσεως καὶ τῆς περιπλανήσεώς των. ‘
Γιὰ νὰ δημιουργήσει κανείς μιὰ πολιτιστικὴ κοινότητα πρέπει προηγουμένως νὰ προσδιορίσει τὴν ὑπαρξιακὴ του ταυτότητα, τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὶς ἀξίες ποὺ τὴν συνιστοῦν. Πάνω σ’ αὐτὴ τὴν ταυτότητα οἰκοδομεῖται ἕνας πολιτισμὸς καὶ μία πολιτιστικὴ κοινότητα. Σ’ αὐτὴ τὴν κοινότητα θὰ ὑπάρχει πλέον ἕνα σταθερὸ «μέτρο κρίσεως» καὶ ἕνα σημείο ἀναφορᾶς ποὺ θὰ προστατεύει τοὺς νέους ἀπὸ ξένες μεθοδεύσεις καὶ ἐπικίνδυνες παγιδεύσεις, προερχόμενες ἀπὸ τὸ χῶρο τοῦ ἀποκρυφισμοῦ καὶ τῆς παραθρησκείας.
Συνοψίζοντας τὰ παραπάνω παρατηροῦμε συμπερασματικὰ ὅτι ἡ ἀπολυτοποίηση τῆς ψυχολογίας καὶ τῆς ψυχιατρικῆς συνιστοῦν μεγάλο κίνδυνο γιὰ τὴν ποιμαντικὴ τῆς Ἐκκλησίας μας, γιατὶ δὲν λαμβάνει ὑπόψη της τὸν πνευματικὸ παράγοντα ὡς αἰτία ἀναζητήσεως, ποὺ ὁδηγεῖ στὴν παγίδευση σὲ τέτοιες ὁμάδες, ἀλλὰ καὶ ὡς βασικὸ στοιχεῖο στὴν προσφορὰ βοήθειας, πρὸς ἀποδέσμευση, «ἀποτοξίνωση» καὶ πλήρη ἐπανένταξη στὴν ὁμαλὴ ζωὴ καὶ στὴν ἐν Χριστῷ κοινωνία, ἡ ὁποία δὲν ἀφήνει πλέον κενὰ καὶ δὲν συνεπάγεται κινδύνους περαιτέρῳ ἀναζήτησης καὶ περιπέτειες.
Θεωροῦμε ὅμως, παρὰ ταῦτα, τὰ συμπεράσματα τῶν Ἀμερικανῶν ψυχιάτρων χρήσιμα· γι’ αὐτὸ καὶ τὰ παραθέτουμε στὴ συνέχεια.
Τὰ συμπεράσματα τοῦ ψυχιάτρου John Clark
Ὁ ψυχίατρος John Clark, ποὺ ἔκανε εἰδικὲς μελέτες πάνω στὶς ἀρνητικὲς ἐπιδράσεις τῶν ὁμάδων αὐτῶν στὴν προσωπικότητα τῶν θυμάτων, στηριζόμενος στὴν κλινικὴ του πείρα, ἀναφέρει τὰ ἀκόλουθα στοιχεῖα στὴ διαδικασία προσηλυτισμοῦ:
1. Ἀποχωρισμός ἀπὸ τὴν οἰκογένεια.
2. Ἔντονη πίεση ἀπὸ μέρους τῆς ὁμάδας.
3. Ἀπομόνωση ἀπὸ τὸ οἰκογενειακὸ περιβάλλον, τὶς ἰδέες καὶ τὰ δεσμὰ τῆς οἰκογένειας.
4. Στέρηση τοῦ ὕπνου.
5. Κανόνες αὐστηροὶ ποὺ ἀφοροῦν τὴ νηστεία.
6. Συνεχὴς ψαλμωδία καὶ περίεργα ἔθιμα.
7. Τρομοκρατία, ποὺ ἐκδηλώνεται μὲ συχνὲς παρατηρήσεις.
8. Κανόνες ὑγείας ὑπερβολικοί, καταναγκασμὸς στὴ φτώχεια καὶ στὴν ὑποταγή.
Γιὰ νὰ προσηλυτίσει κανείς ἄτομα ποὺ βρίσκονται σὲ στάδιο εὐπάθειας, λέγει ὁ ψυχίατρος Clark, πρέπει νὰ ἀκολουθήσει ὁλόκληρη σειρὰ γεγονότων, ποὺ τελικὰ θὰ καταφέρουν νὰ ὑποτάξουν ἐντελῶς τὸ πρόσωπο αὐτὸ καὶ τὸ πνεῦμα του.
Κατ’ ἀρχήν, λέγει, πρέπει νὰ βρεθεῖ μία ἐπαφὴ μὲ δυνητικοὺς προσηλύτους. Ἡ πρώτη ἐπαφὴ ἐφαρμόσθηκε ἀπὸ ὅλες τὶς αἱρέσεις ποὺ ξέρουν ἐπιτυχημένα νὰ τὴν κάνουν ἀληθινὴ τέχνη. Μεγάλη τέχνη! Μερικὲς ἔχουν ἔντυπες ὁδηγίες γιὰ τὸ πῶς πρέπει νὰ πλησιάζουν τὸ θύμα τους, μὲ ποιό τρόπο μποροῦν νὰ ἀσκήσουν μία ὁρισμένη πίεση σὲ κάθε ἀνυποψίαστο πολίτη καὶ ποιός ὁ βαθμὸς πιθανότητος νὰ κάνουν ὁρισμένο ἀριθμὸ προσηλύτων μὲ τὴ βοήθεια συνεχοῦς πιέσεως.
Ἂν ἡ ὁμάδα, κατὰ γενικὸ τρόπο, δείχνει ὅτι εἶναι ἀνοιχτὴ γιὰ ὅλους καὶ φυσιολογική, αὐτὸ εἶναι καλὸ στοιχεῖο ἐπιτυχίας. Ὅταν ἕνα ἀπὸ τὰ ἄτομα μὲ τὰ ὁποῖα ἦρθαν σ’ ἐπαφή, δηλώνει ὅτι εἶναι ἕτοιμο νὰ δεχθεῖ τὶς γενικῶς ἁπλὲς προτάσεις ποὺ τοῦ ἔγιναν ἀπὸ τοὺς ἀντιπροσώπους τῆς αἱρέσεως, τότε θὰ ὁδηγηθεῖ στὶς πρακτικὲς ποὺ ἀκολουθεῖ ἡ ὁμάδα καὶ ποὺ εἶναι σαφῶς μυστηριώδεις καὶ ἐκλεπτυσμένες, μὲ σκοπὸ νὰ καταλήξουν στὸν προσηλυτισμό. Χρησιμοποιοῦνται ἀπὸ τὴν ἀρχὴ πιέσεις ἔντονες, κηρύγματα, ψέματα, ὁδηγίες, κατάχρηση ὁρισμένων δυνατοτήτων. Ἐδῶ προστίθεται καὶ ἡ πίεση ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὴν παρουσία τῆς ὁμάδας.
Αὐτὰ εἶναι πράγματα ἀπροσδόκητα καὶ ἐντελῶς καινούργια γιὰ τὸ ἐν λόγῳ πρόσωπο. Τὰ τραγούδια, οἱ ἐπαναλαμβανόμενες προσευχὲς καὶ ἡ μετάδοση τῆς σκέψεως μὲ τὴ βοήθεια τοῦ διαλόγου, αἰχμαλωτίζουν τὶς νέες ἰδεαλιστικὲς ψυχές· τὶς φυλακίζουν. Αὐτὰ τὰ μέσα χρησιμοποιοῦνται συνεχῶς. Ὅλα αὐτὰ προκαλοῦν τέτοια ἔνταση, ὥστε μερικοὶ ποὺ θὰ δεχθοῦν μία τέτοια πίεση καὶ ποὺ τὰ συναισθήματα τους ἐπηρεάζονται εὔκολα, τείνουν νὰ πέσουν σὲ κατάσταση, ὅπου ἡ προσοχὴ εἶναι μειωμένη. Αὐτὸ ἐντείνεται ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι στεροῦνται ὅλο καὶ περισσότερο τὸ πλαίσιο τῶν συνήθων κοινωνικῶν τους σχέσεων καὶ ἔχουν ἔλλειψη ὕπνου.
Τὴν κατάσταση αὐτὴ μπορεῖ νὰ τὴν χαρακτηρίσει κανείς ὡς λήθαργο. Ἀπό τὴ στιγμὴ αὐτή ὁ προσήλυτος ἀρχίζει νὰ χάνει τὸν ἔλεγχο τοῦ πνεύματος καὶ τῶν πράξεών του, εἴτε μερικῶς, εἴτε γενικῶς. Ὁ ἔλεγχος αὐτὸς ἐξασκεῖται τώρα ἀπὸ τὴν ὁμάδα ἤ ἀπὸ ἐκεῖνον στὸν ὁποῖο ἔχει ἀνατεθεῖ ἡ εἰδικὴ ἐπαφὴ μὲ τὸ ἐν λόγῳ πρόσωπο. Αὐτὴ ἡ περίοδος μυήσεως ὀνομάζεται ἐπίσης περίοδος «καταναγκαστικῆς πειθοῦς» ἡ κατάσταση ποὺ δέχεται ἀναγκαστικὴ ἐπιρροή.
Ὅταν τὸ θύμα φθάσει σ’ αὐτὸ τὸ στάδιο μειωμένης προσοχῆς καὶ ἀδυναμίας νὰ δεχθεῖ ἄλλη ἐπιρροή, ἀρχίζει τὸ πραγματικὸ ἔργο τοῦ προσηλυτισμοῦ. Μπορεῖ κανείς νὰ ὀνομάσει ἐπίσης ἔτσι τὴ μεταρρύθμιση τῆς σκέψεως. Εἶναι πάντα ἕνα πρόγραμμα ἀπίστευτης ἐντάσεως. Κατὰ τὸ διάστημα αὐτὸ ὅλες οἱ αἱρέσεις ἀρχίζουν τὴν πίεση γιὰ ἀναμόρφωση τῆς σκέψεως μὲ μία πίεση τῆς ὁμάδας. Τὸ φαγητὸ ἀλλοιώνεται καὶ προστίθενται στοιχεῖα ἐκφοβισμοῦ καὶ ἐνοχῆς.
– Πρῶτα προσεκτικὰ καὶ μετὰ μὲ ἔμφαση μιλοῦν γιὰ ὑπερφυσικὲς πιέσεις, τὶς ὁποῖες θὰ ὑποστοῦν στὸ μέλλον.
– Δίνουν πολυάριθμες ὑποσχέσεις εὐτυχίας καὶ ἀπολύτρωσης.
– Παίρνουν ὡς δεδομένο, ὅτι ὁ κόσμος θὰ τελειώσει σὲ λίγο καὶ θὰ ὑπάρξουν καταπληκτικὲς ἀνταμοιβὲς ἡ τρομακτικὲς τιμωρίες γιὰ τοὺς πιστοὺς καὶ τοὺς ἀπίστους.
Μεσολαβοῦν ἀπειλὲς περισσότερο ἡ λιγότερο σαφεῖς, ἀλλὰ αὐξανόμενες, εἴτε ψυχολογικῆς φύσεως εἴτε φυσικῆς, κηρύγματα ἀπ’ ὅλες τὶς πλευρές, συνεχὴς ἐπίβλεψη. Δὲν ὑπάρχει καμία δυνατότης γιὰ χωριστὸ τόπο διαμονής, εἴτε γιὰ τὸ πνεύμα εἴτε γιὰ τὸ σώμα, ἀκόμη καὶ γιὰ τὶς τουαλέτες.
Ὅλες οἱ σχέσεις μὲ ἄλλα ἄτομα εἶναι βάσει κανόνων καὶ περιορίζονται σ’ ἕναν ὁρισμένο τύπο. Δὲν ὑπάρχει θέση γιὰ προσωπικὲς ἰδιαιτερότητες. Τὰ θύματα ἐξωθοῦνται ν’ ἀποχωριστοῦν τὸ συντομώτερο ὅλα ὅσα μέχρι στιγμῆς τοὺς ἦσαν οἰκεῖα, ὅλα τὰ πρόσωπα καὶ τὰ πράγματα ποὺ ἀγαποῦσαν π. χ. γονεῖς, οἰκογένεια, σπίτι, πόλη ποὺ κατοικοῦσαν κ. λπ. Τὸ σῶμα καὶ τὸ πνεῦμα τους μεταφέρονται σ’ ἕνα ἄγνωστο περιβάλλον.
Τοὺς εἶναι ὅλο καὶ πιὸ δύσκολο νὰ ξαναχτίσουν μέσα στὴ φαντασία τους ὅλα ὅσα ἔζησαν λίγο καιρὸ πρίν. Αὐτὴ τὴ στιγμὴ ἀκριβῶς ἡ διδασκαλία τους ὑποδεικνύει, ὅτι οἱ φυσικοὶ τους γονεῖς ἐπηρεάζονται ἀπὸ τὸ Διάβολο, κι ἔτσι τὰ καθήκοντα τῶν γονέων μεταβιβάζονται στοὺς ἀρχηγοὺς τῆς αἱρέσεως. Ἡ ἐπιθυμία νὰ ἐπιστρέψουν στὸ σπίτι ἀντικαθίσταται ἀπὸ τὴν ἀποκλειστικὴ αὐθεντία τῆς αἱρέσεως καὶ τῶν ἀρχηγῶν της.
Ταυτόχρονα βλέπουμε νὰ χάνεται ἡ συνείδηση τοῦ ὑποκειμένου, ἡ ἔννοια καὶ ἡ ἀξία τῶν σπουδῶν, τῆς ἐπαγγελματικῆς ἐκπαιδεύσεως, ἡ χρησιμότης τῶν σπουδῶν στὸ σχολεῖο ἡ τὸ Πανεπιστήμιο. Ἡ θεμελιώδης αὐτὴ ἀλλαγὴ στὰ πιστεύω, στὶς σχέσεις, στὸν τρόπο σκέψεως, γίνεται συνήθως μετὰ ἀπὸ πολὺ λίγες ἡμέρες ἤ μετὰ ἀπὸ μερικὲς ἑβδομάδες. Ἀπό τὴ στιγμὴ αὐτὴ εἶναι προφανῶς ἀρκετὰ ἁπλὸ νὰ κρατήσουν αὐτὴ τὴν κατάσταση πνεύματος.
Ὅταν ἀφήσει κανείς τὸ διάστημα ζωῆς ποὺ τοῦ ἦταν οἰκεῖο γιὰ χάρη μιᾶς νέας κοινότητας πίστεως, καὶ ὅταν ἡ ἀξιολόγηση ἐκ μέρους τῆς καινούργιας οἰκογένειας καὶ οἱ νέες ἑρμηνείες πάνω στὴν ἀγάπη συνδέονται μὲ τὴν ἄρνηση τῶν φυσικῶν γονέων, τὸ ὑποκείμενο ὁδηγεῖται στὸ νὰ σκεφθεῖ, ὅτι ὅλες αὐτὲς οἱ γέφυρες μὲ τὸ παρελθὸν ἔσπασαν καὶ ὅτι μόλις ἔκανε κάτι τὸ πολὺ θαρραλέο, δηλαδὴ ἕνα νέο ξεκίνημα σ’ ἕνα καινούργιο κόσμο.
Σὲ μερικὲς αἱρέσεις μαθαίνουν στὰ μέλη ἕνα ὁρισμένο ἀριθμὸ τραγουδιῶν καὶ ἀσκήσεις διαλογισμοῦ, ὥστε ἂν συμβεῖ μιὰ ὁποιαδήποτε ἐπίθεση κατὰ τῆς πίστεώς τους, μὲ τὴν ἄσκηση τῶν τεχνικῶν αὐτῶν νὰ σωπάσουν ὅλες οἱ σκέψεις κι ὅλες οἱ ἀμφιβολίες. Ἄλλοι εἶναι ἱκανοὶ νὰ ξαναπέσουν σὲ ληθαργικὴ κατάσταση ποὺ συνοδεύεται ἀπὸ μειωμένη συνείδηση τῆς πραγματικότητας. Αὐτὸ συμβαίνει τὴ στιγμὴ ποὺ κάποιος δὲν συμφωνεῖ μὲ τὴν πίστη τους καὶ ἀμφιβάλλει.
Σ’ αὐτὴ τὴν φάση ἀνέρχονται ἱεραρχικὰ μέσα στὴν αἵρεση καὶ γίνονται εἴτε προσηλυτιστές, εἴτε συλλέκτες χρημάτων, εἴτε ἀκόμη «βορβοροκαθαριστές».
«Κατὰ τὴν γνώμη μου», ὑπογραμμίζει ὁ ψυχίατρος John Clark, «τὸ τελευταῖο στάδιο τῆς ἐξέλιξης αὐτῆς τοποθετεῖται μετά ἀπὸ 4-7 ἔτη. Θὰ μποροῦσε κανείς νὰ τὸ ὀνομάσει ἐπαναστροφὴ διὰ τῆς πειθοῦς τῶν αἱρέσεων ἢ ἐκπαιδευτικὴ ἐπαναστροφή, πρᾶγμα ποὺ δὲν θὰ ἐπιδέχετο διόρθωση. Αὐτὸ θὰ μποροῦσε κανείς νὰ τὸ συγκρίνει μὲ τὴν περίπτωση μιᾶς σχιζοφρένειας ποὺ δὲν εἰσήχθη γιὰ θεραπεία, ἡ ὁποία, ἂν δὲν βοηθηθεῖ σωστά, γλιστράει μέσα σὲ μία ὑποβάθμιση τοῦ ἀτόμου, ἡ ὁποία τελικὰ μπορεῖ νὰ γίνει μόνιμη κατάσταση. Καθένας ποὺ θὰ προσπαθήσει νὰ ἐπαναφέρει ἕνα ἄτομο ἀπὸ τὴν κατάσταση αὐτή, ἀπὸ ἐπαγωγὴ σκέψεως καὶ συμπεριφορᾶς, θὰ ἀντιμετωπίζεται ὡς ἐχθρός, ὅπως ἄλλωστε τὸ γνωρίζουμε αὐτὸ στὸ χῶρο τῶν ψυχικῶν ἀσθενειῶν. Σκέπτομαι καὶ ἐπαναλαμβάνω ἀκόμη μιὰ φορά, ὅτι ἡ νέα αὐτὴ πνευματικὴ κατάσταση τοῦ ἀτόμου μπορεῖ νὰ γίνει μὴ ἀντιστρεφόμενη πιά» [Cultism: A Conference for Scholars and Policy Makers on Venedos Vingspreal Racine, Wisconsin, Sept. 9-11, 1985].
Πηγή: Περιοδικό Διάλογος, τεύχη 43 (Ιανουάριος – Μάρτιος 2006), 45 (Ιούλιος – Σεπτέμβριος 2006) και 46 (Οκτώβριος – Δεκέμβριος 2006).
NO RFID 